Badawczo patrzą mieszkańcy miasta na odjeżdżających. Panowie z misyj i panowie z ministerjów powinni przecież wiedzieć coś więcej od zwykłych śmiertelników – pisał „Dziennik Poznański” 26 sierpnia 1920 r. Sto lat temu, w związku z zakończeniem Bitwy Warszawskiej, do stolicy wracała administracja, która na czas walk toczących się na przedpolach Warszawy została ewakuowana do Poznania. Podróż w jedną i drugą stronę była ogromną operacją logistyczną.

Najwięcej emocji wzbudziła ewakuacja Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wybrali się do Poznania na czas nieograniczony. Przywieźli ze sobą całe prawie archiwum i wobec niebezpieczeństwa grożącego Warszawie nie mogli postąpić inaczej – stwierdził dziennikarz.

Nową, tymczasową siedzibą polskiej dyplomacji stał się dawny Zamek Cesarski. Jego ogromne korytarze zapełniły się skrzyniami z dokumentacją obejmującą niemal dwa lata działań resortu spraw zagranicznych. Biorąc pod uwagę wielką dynamikę wydarzeń w pierwszym okresie po odzyskaniu niepodległości, archiwum rzeczywiście musiało być pokaźne! W dobie cyfrowego obiegu dokumentów i przechowywania danych w chmurze trudno sobie to nawet wyobrazić…

Razem z pracownikami polskiego MSZ do Poznania zjechali przedstawiciele poselstw zagranicznych. Wspomnienie tych dni kilku, w których miasto nasze było siedzibą ciała dyplomatycznego, a hotele poznańskie zapełnione były gośćmi z południa i północy globu ziemskiego, pozostaną na długo w umysłach i łączyć się będzie zawsze z tylu innemi wspomnieniami wojny – przyznawał nie bez melancholii reporter „Dziennika Poznańskiego”.

Z jego relacji wynika, że goście z Warszawy byli pod ciągłym ostrzałem badawczych spojrzeń poznaniaków, zastanawiających się, jaka jest prawda o działaniach wojennych prowadzonych tuż obok stolicy. 26 sierpnia wystarczyło spojrzeć na uśmiechnięte twarze radców i sekretarzy MSZ wynoszących skrzynie z poznańskiego zamku – ich nastrój zdradzał, że sytuacja na froncie zdecydowanie się poprawiła!