Brał udział w I wojnie światowej, służył w Legionach Polskich. Ranny w powstaniu wielkopolskim, kilka miesięcy później odznaczył się odwagą w wojnie polsko-bolszewickiej podczas walk o Grodno. Bił się o Wilno i Śląsk, a niemal dwie dekady później cudem przeżył tortury w więzieniu NKWD. Wojenną biografią Karola Jamnickiego, pradziadka naszej czytelniczki, można by obdzielić kilka osób.

– Nigdy nie poznałam pradziadka. Zmarł, gdy nie było mnie jeszcze na świecie. Na szczęście o swojej przeszłości wiele opowiadał wnukom, w tym mojemu tacie. Ciągle poszukujemy informacji i docieramy do nowych dokumentów, na podstawie których odtwarzamy losy dziadka – opowiada pani Karolina Jamnicka-Kondej.

Karol Jamnicki urodził się 20 października 1895 r. w Lubaczowie. W czasie I wojny światowej został wcielony do armii austriackiej, służył też w Legionach Polskich. Rok po odzyskaniu przez Polskę niepodległości poślubił Annę i zamieszkał w jej rodzinnej Sierczy koło Wieliczki. Tam przyszła na świat dwójka dzieci: Marysia i Karol junior.

Można przypuszczać, że żona i dzieci niezbyt długo cieszyły się obecnością męża i ojca w domu. Na przełomie 1919 i 1920 r. Karol Jamnicki walczył w powstaniu wielkopolskim i został ranny w obie nogi. Od października 1919 do lipca 1921 r. służył w 14 Wielkopolskim Pułku Artylerii Lekkiej jako dowódca plutonu. Przydzielono go do udziału w operacji, która miała odegrać decydującą rolę w wojnie z bolszewikami.

Wbrew popularnemu przekonaniu Armia Czerwona nie została całkowicie rozbita w Bitwie Warszawskiej. Możliwość wznowienia działań ofensywnych wciąż miały wojska Frontu Zachodniego gen. Tuchaczewskiego. Uderzenie zaplanowano na 25 września, jednak ruch bolszewików uprzedziła polska operacja, nazywana dziś niemeńską. 20 września rozpoczęto wielkie natarcie na Grodno. Ogniomistrz Karol Jamnicki trafił do oddziału mjr. Bernarda Monda, którego działania miały duże znaczenie dla walk o miasto. W nocy z 25 na 26 września grupę zaatakowały dwa pułki kozaków.

Z wniosku o nadanie Jamnickiemu Krzyża Walecznych można wywnioskować, że odznaczył się on wówczas wyjątkową odwagą: Ogniomistrz Jamnicki Karol dobrowolnie wraz z porucznikiem Mroczko udaje się w kierunku gdzie już w całej pełni rozwinęła się walka z napierającymi kozakami. Mimo najsilniejszego nieprzyjacielskiego ognia przychodzi i melduje gdzie najbardziej zagrożone punkty i umożliwia w ten sposób celowe i skuteczne otworzenie ognia z dwóch baterii, przyczyniając się w ten sposób do odparcia ataku nieprzyjaciela. Tej samej nocy Sowieci opuścili Grodno.

Bitwa nad Niemnem to także zacięte boje pod Wołkowyskiem i Lidą, której zajęcie zamknęło drogę odwrotu III Armii i praktycznie zakończyło całą operację. Historycy nie mają wątpliwości: wielka bitwa nad Niemnem była najważniejszym po Bitwie Warszawskim starciem wygranym przez Polaków w 1920 r.

Wojenna odyseja Karola Jamnickiego trwała dalej. Wziął on udział w walkach o Wilno oraz w III powstaniu śląskim. Po zakończeniu wojen o granice pozostał w Wojsku Polskim. Wrócił do Grodna, gdzie stacjonował 29 Pułk Artylerii Lekkiej. Sprowadził tu swoją rodzinę. Na świat przyszły kolejne dzieci: Jerzy i Janina. Karol był cenionym instruktorem w szkole oficerskiej dla podoficerów zawodowych w Bydgoszczy. W okresie przebywania w Grodnie został instruktorem i szefem jedynej baterii w Szkole Podchorążych Rezerwy Atylerii w Wilnie (Dywizjon Szkolny Podchorążych Rezerwy Artylerii – Okręg Korpusu Nr III).

Po agresji Sowietów na Polskę w 1939 r. Karol Jamnicki trafił do więzienia NKWD. Był tam głodzony i torturowany. W tym czasie zaginęła jego żona, której losy do dziś są nieznane – rodzina przypuszcza, że Anna mogła zostać wywieziona na Kołymę lub w inne miejsce na Syberii albo rozstrzelana jeszcze w Grodnie. Inna hipoteza jest związana z wywózką do niemieckiego obozu KL Ravensbrück. W 1946 r. kobieta została uznana za zmarłą. W latach wojny opiekę nad młodszym rodzeństwem przejęła najstarsza córka Maria.

Karolowi Jamnickiemu udało się uciec po zbombardowaniu więzienia w Grodnie przez Niemców w 1941 r. Na bosaka, skrajnie wycieńczony wrócił do domu. Wstąpił do okolicznej partyzantki, a w 1944 r. – do Ludowego Wojska Polskiego, w którym służył do momentu rozwiązania swojej jednostki.

Do LWP wcielony został także Karol Jamnicki junior. Wcześniej, w 1939 r., jako uczeń brał udział w obronie Grodna. Jak wynika ze wspomnień rodzinnych, w pewnym momencie trafił do sowieckiego obozu dla młodzieży w Woroneżu. Była to kara za to, że w szkole zdjął ze ściany portret Stalina i powiesił tam krzyż. Jako żołnierz LWP Karol junior walczył m.in. pod Lenino. Zginął tragicznie, w wieku 23 lat, rok po wojnie – został postrzelony w tył głowy przez wartownika w czasie referendum (sfałszowanego głosowania, w którym komunistyczna propaganda namawiała do głosowania „3 × TAK”). Karol senior zmarł w 1976 r. w Mirsku na Dolnym Śląsku.