Rozmaitości

23 października 1920 r. Jak zaspokoić głód ziemi? O osadnictwie na Pomorzu

Wolne działki w powiatach toruńskim, brodnickim, tczewskim, wejherowskim i puckim! – na takie ogłoszenie z niecierpliwością oczekiwali mieszkańcy Pomorza. W październiku udali się tam przedstawiciele centralnego Głównego Urzędu Ziemskiego oraz Urzędu Osadniczego z siedzibą w Poznaniu. Cel? Zbadać perspektywy zagospodarowania ziemi na Pomorzu.

Gdy region ten znajdował się pod panowaniem niemieckim, dominowały w nim duże gospodarstwa, w których pracowali sezonowi polscy robotnicy z Kongresówki i Małopolski. Jednocześnie Niemcy prowadzili intensywną akcję kolonizacyjną, sprowadzając osadników oczywiście z Niemiec.

Nowe perspektywy dla polskiego Pomorza zakładały stworzenie mniejszych gospodarstw, nastawionych raczej na produkcję zwierzęcą. Celem Urzędu Osadniczego było zahamowanie niemieckiej kolonizacji i tworzenie osad polskich. Urząd przejmował nierozparcelowane dotychczas ziemie i podejmował decyzje w sprawie przewłaszczenia majątków.

Siedziba Urzędu Osadniczego w Poznaniu na pocztówce z 1934 r. Źródło: Biblioteka Narodowa

W październiku 1920 r. urzędnicy spotykali się z robotnikami i włościanami – najbardziej zainteresowanymi pozyskaniem ziemi – w poszczególnych miejscowościach (m.in. w Kowalewie, Lubawie, Tczewie, Chmielnie, Sierakowicach i Wejherowie). Niektóre działki miały otrzymać specjalne przeznaczenie: w pobliżu większych miast, jak Toruń, Chełmża czy Grudziądz, zamierzano zbudować kolonie robotnicze dla osób pracujących w miejscowym przemyśle. Z kolei majątek Redłowo przeznaczono na uzdrowisko morskie, oczywiście w związku z jego wyjątkowymi walorami turystycznymi. Dziś to jedna z ulubionych dzielnic mieszkańców Gdyni – spokojna, urokliwie położona wokół rezerwatu przyrody Kępa Redłowska, z wieloma ścieżkami spacerowymi, knajpkami i oczywiście kąpieliskiem. Osadnicy sprzed stu lat z pewnością nie poznaliby swojego Redłowa :).

Widok na Redłowskie Wzgórza z Kamiennej Góry, ok. 1930 r. Fot. Henryk Poddębski. Źródło: Biblioteka Narodowa